شهر تاریخی و تمدن بزرگ سینیز را بهتر بشناسیم.......

1. سی نیز یکی از محوطه های تاریخی – باستانی دهستان لیراوی
2. تل و تپه های به جا مانده از شهر تاریخی سینیز در میانه روستاهای
3.  حصار- گاودار- بنه احمدون و بندرامام حسن می باشد.
4. در دوره ساسانیان سی نیز در جایگاهی بلند از علم و فرهنگ و تمدن
5.  قرار گرفت به طوری که دارای یک مرکز علمی (دانشگاه ) و کتابخانه ای بزرگ گردید

ادامه این مطلب در 

2. از نظر وضعیت دریایی و وضعیت کشاورزی و صنعتی نیز سی نیز دارای رونق فراوان بوده است. پنبه مصری از عمده ترین واردات این بندر(بندر سی نیز) بوده و کشت کتان و کارگاههای بافندگی و روغن چراغ از جمله کالاهای پررونق این بندر بوده است.
3. تجارت دریایی این بندر (سی نیز) با نقاط جهان از جمله : روم – مصر – هند - بصره و چین صورت می گرفته است.
4. درباره تاریخ سی نیز و مطالب مرتبط با آن در منابع تاریخی متعدد نگاشته شده است. در ((حدود العالم من المشرق الی المغرب)) مولف ناشناسی می نـویسـد :   « شی نیز یا سی نیز شهری است بر کران دریا، با نعمتهای بسیار و هوای درست و همه جامه های سی نیزی از آنجا برند».
5. در دورانهای مختلف تاریخی سینیز نیز همچون دیگر نقاط ایران دستخوش تغییرات فراوان گردیده و حاکمان فراوانی در آنجا حمرانی نموده اند. بندر سی نیز پس از ازدست دادن شوکت دیرینه خود در دوره های صفویه، افشاریه، زندیه، قاجاریه، به دهکده ای با چند امامزاده بوده تبدیل گشته است.
6. در مورد تعیین محل دقیق بندر تاریخی سی نیز گزارشات و تحقیقات گوناگونی انجام گرفته که برخی از آنان را به اختصار بیان می کنیم (( بعد از مهروبان و در کنار خلیج فارس، سینیز یا شینیز واقع است که بقایای آن در محل بندردیلم کنونی است. جی لسترنج جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی)) همچنین (( بعد از مهروبان و بندردیلم، سی نیز یا شی نیز واقع است که اکنون قریه حصار نامیده می شود. خوری به نام خور امام حسن در اینجا هست که موقعیت بندری سینیز را از بندردیلم بهتر نموده است. سلطانعلی سلطانی – سمینار خلیج فارس 1343.)) و نیز (( چون از بندر امام حسن به سوی گناوه برانیم پس ازطی مسافتی حدود 20 کیلومتر به قریه امام حسن می رسیم. که امروز یکی از مراکز تأسیسات نفت جنوب است... ارتفاعات تپه مانندی وجود دارد که در دامان آن آثار خرابه های سینیز قدیم هویداست. این آثار عبارتند: از اطلال آکنده از سنگ و ملاط گچ و سنگهای دریایی و حصارهای خانه ها و آب انبارها و چاه ها و آبریزها و ... از خرابه های این شهر کوزه هایی یافته اند که آن تخم گیاه ذخیره شده و در دل خاک مانده است... احمداقتداری محقق پرکار و فعال دو دهه چهل و پنجاه))
7. در مورد نام سی نیز روایت چندان معتبری در دست نیست که به چه عنوان این نام را دارا بوده است و برگرفته از چیست؟ اما چنانکه در بیان مردم قدیم منطقه امام حسن و سی نیز رایج است نام سی نیز در اصل شینیز بوده و شینزی شکل شکسته و تغییریافته شاه ناز می باشد.که در لهجه محلی به شی ناز خوانده می شده و حاکم این منطقه بوده تا اینکه سادات امام حسنی از حجاز به این منطقه آمده اند و آنجا را تصرف کرده اند! و به نام جد خود (امام حسن شهرت داده اند.!)....

           ((برگرفته از کتاب هفت شهر دیلم و لیراوی نویسنده عزیز و ارجمند شهرستانمان علیرضا خلیفه زاده))